-
1 бесполезный
-
2 боб
1. мноҡот, ноҡот борсағы2. м мн. бобыбаҡса борсағыгадать на бобах — буш фараз менән булыу, хыял итеү
остаться (сидеть) на бобах — төп башына ултырып ҡалыу, һемәйеп (алданып) ҡалыу, алданыу, төпһөҙ санаға ултырыу, тишек кәмәгә (шүмәнгә) ултыртыу
-
3 гадать
1. несов.бағымсылау, күрәҙәлек итеү, ноҡот (фал) һалыу2. несов. о чём; разг.предполагатьфараз итеү, самалау, тип уйлаугадать о намерениях чьих-л. — кемдеңдер уй-ниәте хаҡында фараз итеү
гадать на кофейной гуще — бушҡа күрәҙәлек итеү, буш фараз менән булыу
не думал, не гадал — башҡа ла килмәне
уйға ла инеп сыҡманы; ике ятып, бер төшкә инмәне -
4 освободить
1. сов.кого-чтосделать свободнымазат итеү, иреккә сығарыу, ҡотҡарыу2. сов.кого-чтовысвободитьысҡындырыу3. сов.от чегоизбавитьазат итеү, ҡотҡарыу, бушатыу4. сов.когоснять с должностисығарыу, алыу, бушатыу5. сов. чтосделать пустымбушатыу6. сов. что; перен.сделать свободным с какой-л. целью(ваҡытты) буш итеү, буш ваҡыт ҡалдырыу -
5 делать
1. несов. что и без доп.эшләү, ҡылыу2. несов. чтояһау, эшләү3. несов. чтобашҡарыу, яһау, ҡарау4. несов. чтобарыу, йөрөү, үтеү5. несов. чтотектереү, эшләтеү6. несов.кого-чтоитеүделать акцент на чём — баҫым яһап әйтеү, һыҙыҡ өҫтөнә алыу
делать выбор — һайлау, һайлап алыу
делать из мухи слона перен. — төймәләйҙе дөйәләй итеү
делать кислую мину (лицо) — йөҙгә ризаһыҙлыҡ билдәһе сығарыу, сырай һытыу
делать нечего в знач. вводн. сл. — бер нәмә лә эшләп (ҡылып) булмай
делать упор на кого-что, на ком-чём — баҫым яһау
делать честь: — 1) ихтирам (хөрмәт) күрһәтеү
2) ихтирамға (хөрмәткә) лайыҡ булыу; от нечего делать — эш юҡтан, буш (тик) торғандан
-
6 разбазарить
1. сов. чторазг.әрәм-шәрәм итеү, бушҡа туҙҙырып бөтөрөү2. сов. чторазг. перен.бушҡа сарыф итеүваҡытты, талантты -
7 располагать
Iнесов. см. расположитьII1. несов. чембулыу, эйә (ҡулда) булыу2. несов.кем-чемраспоряжатьсяүҙе теләгәнсә эш итеү (файҙаланыу)3. несов. к чемуспособствовать чему-л.ярҙам итеү, сәбәпсе булыу, булышыу, килтереү4. несов. с неопр.; уст.намереватьсяниәт итеү, -ға/-гә уйлау, -маҡсы/-мәксе булыу -
8 гулять
1. несов.совершать прогулкуйөрөү2. несов. разг.иметь выходнойбуш тороу, ял итеү3. несов. прост.күңел асыу, типтереү, әйттереү4. несов. с кем; прост.йөрөү, йөрөшөүир-ат менән ҡатын-ҡыҙға ҡарата -
9 истратить
1. сов. чтототоноп бөтөү, тотоп бөтөрөү2. сов. чтотүгеү, һалыу, бөтөрөү, сарыф итеү -
10 транжирить
несов., что; разг.исраф (тәләф, әрәм-шәрәм) итеү, мал (аҡса) туҙҙырыу, әрәмгә (бушҡа) ебәреү -
11 больной
1. прил.ауырыу, сирле, сырхау2. прил. в знач. сущ. м и ж больной и больнаяауырыу, сырхау, сирле (кеше)3. прил. перен.неестественный, ненормальныйтейешле йөкмәткеһе (сифаты) булмаған, һуҡыр, буш, ҡыҫырбольной вопрос — ҡыйын (ҡатмарлы, сетерекле) мәсьәлә
больное место — ауыртҡан урын, йомшаҡ ер
(валить) с больной головы на здоровую — аҡ эт бәләһе – ҡара эткә
үҙ ғәйебен башҡа кешегә ауҙарыу -
12 буквально
1. нареч.һүҙмә-һүҙ2. нареч. разг.ысынлап та, һис тә -
13 время
1. сваҡыт2. счас, сроксәғәт, ваҡытсколько времени? — сәғәт нисә?, ваҡыт күпме?
3. сэпоха, периодваҡыт, дәүер, осор, заман4. сопределённая порамиҙгел, мәл, саҡ, ваҡытвремя покоса — бесән сабыу мәле, бесән өҫтө
5. с грам.заманво время оно уст. — ҡасандыр, әллә ҡасан
время от времени — ваҡыт-ваҡыт, ҡайһы берҙә
(в) первое время — башта, тәүҙә, тәү ваҡытта
в своё время: — 1) заманында, ҡасандыр
2) үҙ ваҡытында; всё время һәр ваҡыт (саҡ), гел; в скором времени — оҙаҡламай
в то время как — шул арала, шул ғына ваҡыт араһында
выиграть время — күберәк ваҡыт алыу, ваҡыт үтеү, файҙаға булыу
до времени; до поры до времени — ваҡыты еткәнсе, билдәле бер ваҡытҡа тиклем, көнө килгәнсе
ко времени — ваҡытлы, үҙ ваҡытында
на время — ваҡытлыса, билдәле ваҡытҡа тиклем
со времени — ваҡыты етеү менән, киләсәктә
раньше времени — көн элгәре (элек), ваҡытынан алда
с течением времени — ваҡыт үтеү менән, киләсәктә
тем временем — шул уҡ ваҡытта, шул арала
-
14 домысел
-
15 игра
1. ж см. играть2. жзанятиеуйын3. жбыстрая смена красокигра воображения — буш хыял, уйҙырма, фантазия
-
16 канителить
несов.; разг.мыштырлау, һуҙыу, ваҡытты бушҡа әрәм итеү -
17 карман
1. мкеҫә2. м геол., мед.уйым, уйынты, уйҙыҡ3. м перен., разг.достаток, деньгиҡалта, кеҫә, байлыҡтощий карман у кого — кеҫәһе һай, ярлы
набить карман — кеҫә ҡалынайтыу, байығыу
класть в карман — үҙләштереү, үҙенеке итеү
бить по карману кого — кеҫәне таҡырайтыу, кеҫәгә һуғыу, зыян килтереү
ветер свистит в карманах чьих или у кого — кеҫәһендә ел уйнай, кеҫәһе буш
-
18 ничто
1. мест.ни один, никакой предметбер нәмә лә, бер ни ҙә, һис нәмә, һис бер нәмә, һис ни2. мест. в знач. сущ.; с; нескл. ничтобер кем дә түгел, бер нәмә лә түгелон по сравнению с другими ничто — ул, башҡалар менән сағыштырғанда, бер кем дә түгел
ничего не стоит — бер ни түгел, бик анһат
из ничего (сделать, получить и т.п.) — юҡтан бар итеү
ни во что не ставить (считать) — бер кем менән иҫәпләшмәү, бер кемде һанламау, (ихтирам итмәү)
ни за что — бөтөнләй, бер ҡасан да, һис тә
ни с чем уйти (остаться, вернуться и т.п.) — буш (бер ниһеҙ) китеү (ҡалыу, ҡайтыу һ.б.)
-
19 опустошить
1. сов. чтобуш ҡалдырыу, һәләк (харап) итеү, бөлдөрөү, бөлгөнлөккә төшөрөү2. сов. что; разг., перен.бушатыу3. сов.кого-что; перен.рухын һүндереү (төшөрөү), өмөтөн һүндереү -
20 разбросать
1. сов. чтотаратыу, таратып ташлау2. сов. чтотуҙҙырыу, туҙҙырып ташлау3. сов. чтозерно и т.п. во время посева, посадкиһибелдереү, таратып ултыртыу4. сов. чтоперен., разг.төрлө яҡҡа ташлау, таратыу5. сов. что.перен., разг.бушҡа ебәреү, әрәм-шәрәм итеү, осороу, бөтөрөүаҡсаны һ.б.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге